เมื่อกล่าวถึงคำว่าอุดมการณ์ หลายคนอาจนิยามความหมายแตกต่างกัน เนื่องจากเป็นนามธรรม อย่างไรก็ตามบุคคลแต่ละคน แต่ละอาชีพล้วนมีอุดมการณ์เป็นของตัวเอง
หากอุดมการณ์หมายถึงจินตนาการที่เป็นมาตรฐานแห่งความดีงาม เป็นเป้าหมายของชีวิตอันสูงส่งที่มนุษย์พยายามไปให้ถึง ทหารคงมีอุดมการณ์เพื่อปกป้องผืนแผ่นดินไทยไม่ให้ใครมารุกราน ตำรวจคงมีอุดมการณ์เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยให้กับประชาชน ชาวนาอาจมีอุดมการณ์ที่จะทำนา ปลูกข้าวเลี้ยงคน หมออาจมีอุดมการณ์เพื่อช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ รักษาคนเจ็บป่วยให้หาย สำหรับครูคงมีอุดมการณ์ที่จะอำนวยการเรียนรู้ที่สร้างสรรค์ สอนศิษย์ให้มีความรู้และเป็นคนดีของสังคม
ครูแต่ละคนอาจจะมีอุดมการณ์เริ่มแรกไม่เหมือนกัน บางคนได้รับแรงบันดาลใจตั้งแต่เยาว์วัย บ้างได้รับการปลูกฝังจากครอบครัว คนรอบข้างหรือสถาบันการศึกษา ส่วนผู้ที่ไม่เคยมีอุดมการณ์ความเป็นครูมาก่อนเลย ทว่าเมื่อมาประกอบอาชีพครู ก็ต้องพยายามสร้างอุดมการณ์ให้เกิดขึ้น เพราะครูไม่ใช่ผู้มีอาชีพรับจ้างสอนหนังสือ มิได้หวังเพียงรายได้เป็นเงินตอบแทนเท่านั้น แต่ครูเป็นอาชีพที่มีเกียรติ มีศักดิ์ศรี ที่จะต้องดำรงรักษาไว้ให้สมกับที่ผู้คนยกย่องสรรเสริญ
ครูควรยึดอุดมการณ์ตามหลักการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานอันเป็นการจัดการศึกษาเพื่อปวงชน ซึ่งมีหลักการจัดการ ดังนี้
1. พัฒนาผู้เรียนอย่างครบถ้วนทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา คุณธรรมและความรู้
2. จัดการศึกษาเพื่อความเป็นไทย ส่งเสริมความเป็นเอกภาพของคนในชาติ
3.หลักแห่งความเสมอภาค เปิดโอกาสให้ทุกคนได้รับสิทธิเท่าเทียมกันในการรับการศึกษา
4. หลักการมีส่วนร่วม ให้ชุมชน และหน่วยงานอื่นเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา
5. หลักแห่งความสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2545 และนโยบายด้านการศึกษาของรัฐบาล
นอกจากครูต้องปฏิบัติตามหลักการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานแล้ว ยังควรปฏิบัติหน้าที่ด้วยความรับผิดชอบตามจรรยาบรรณครู ซึ่งประกอบด้วย
1. ครูต้องรักและเมตตาศิษย์ โดยให้ความเอาใจใส่ช่วยเหลือ ส่งเสริมให้กำลังใจในการศึกษาเล่าเรียนแก่ศิษย์โดยเสมอหน้า
2. ครูต้องอบรม สั่งสอน ฝึกฝน สร้างเสริมความรู้ ทักษะและนิสัยที่ถูกต้องดีงามให้แก่ศิษย์ อย่างเต็มความสามารถด้วยความบริสุทธิ์ใจ
3. ครูต้องประพฤติ ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ศิษย์ทั้งทางกาย วาจา และจิตใจ
4. ครูต้องไม่กระทำตนเป็นปฏิปักษ์ต่อความเจริญทางกาย สติปัญญา จิตใจ อารมณ์ และสังคมของศิษย์
5. ครูต้องไม่แสวงหาประโยชน์อันเป็นอามิสสินจ้างจากศิษย์ในการปฏิบัติหน้าที่ตามปกติ และไม่ใช้ศิษย์กระทำการใดๆ อันเป็นการหาประโยชน์ให้แก่ตนโดยมิชอบ
6. ครูย่อมพัฒนาตนเองทั้งในด้านวิชาชีพ ด้านบุคลิกภาพและวิสัยทัศน์ ให้ทันต่อการพัฒนาทางวิชาการ เศรษฐกิจ สังคมและการเมืองอยู่เสมอ
7. ครูย่อมรักและศรัทธาในวิชาชีพครู และเป็นสมาชิกที่ดีขององค์กรวิชาชีพครู
8. ครูพึงช่วยเหลือเกื้อกูลครูและชุมชนในทางสร้างสรรค์
9. ครูพึงประพฤติ ปฏิบัติตน เป็นผู้นำในการอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทย
จรรยาบรรณครูสามารถปฏิบัติได้ด้วยความตั้งใจมั่น มีปณิธานแน่วแน่ที่จะทำตามอุดมการณ์ความเป็นครู ซึ่งต้องให้กาลเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์คุณค่าของความเป็นครู และเพื่อให้อุดมการณ์ความเป็นครูมีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น ครูควรนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต ซึ่งประกอบด้วย
1. ความพอประมาณ หมายถึง ไม่มากไม่น้อยไป
2. ความมีเหตุผล หมายถึง จะทำอะไรต้องมีเหตุผลในการดำเนินการ
3. ความมีภูมิคุ้มกันในตัว หมายถึงไม่ทำอะไรให้ตัวเองเดือดร้อน
ผู้เขียนเป็นคนหนึ่งที่น้อมนำเอาหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต นับตั้งแต่เรียนจบจากวิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา เข้ารับราชการเป็นครูเมื่อ พ.ศ. 2529 ในตำแหน่งอาจารย์ 1 ระดับ 3 ขณะนั้นได้รับเงินเดือน เดือนละ 2,765 บาท และค่าครองชีพ 200 บาท รวมเป็น 2,965 บาท ซึ่งเป็นเงินเดือนที่ไม่มากนัก แต่ก็ใช้จ่ายอย่างพอประมาณ มีเหตุผลในการใช้เงิน กล่าวคือไม่ใช้จ่ายในทางอบายมุข ไม่ดื่มสุรา ไม่เล่นการพนัน ทำให้ไม่เคยได้รับความเดือดร้อนจากการใช้จ่ายเงินเลย พอมีพอกินตามอัตภาพ และคิดว่าแม้นวันเวลาจะผ่าน แต่อุดมการณ์ความเป็นครูของผู้เขียนไม่เคยเปลี่ยนแปลง
สำหรับเพื่อนๆครูหลายคนที่เริ่มท้อแท้ หมดหวัง ลืมอุดมการณ์ รอวันละจากหน้าที่ครูไปประกอบอาชีพอื่น หรือเบื่อหน่ายกับการสอน อาจรู้สึกว่าไม่ได้รับความเป็นธรรมในการพิจารณาความดีความชอบ แต่ในฐานะที่เรา เป็นครูมืออาชีพ มิใช่เพียงผู้มาประกอบอาชีพครู จึงควรรู้จักสร้างกำลังใจให้กับตัวเองว่า ที่ทำงานสอนหนังสือ อำนวยการสอนให้กับนักเรียนทุกวันนี้ก็เพื่อให้ศิษย์ได้ดี มีอนาคตก้าวหน้า ไม่ใช่ทำเพื่อตัวเองเท่านั้น อีกประการหนึ่งหากครูมิได้ทำผิดวินัย ผิดจรรยาบรรณครู ย่อมได้รับการพิจารณาขึ้นเงินเดือนทุกปี ยิ่งถ้านำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาใช้ด้วยแล้ว ย่อมได้รับผลในทางที่เป็นสุข ร่วมเย็น มีความก้าวหน้าในการประกอบอาชีพไปตามลำดับ
ความสุขของครูเกิดจากการทำตัวเอง หากครูเชื่อมั่นในหลักพระพุทธศาสนาที่ว่าทำดีย่อมได้ดี ทำชั่วย่อมได้ชั่ว ตั้งใจอบรมสั่งสอนศิษย์ให้เป็นคนดี คนเก่ง มีความรอบรู้ มีคุณธรรม เป็นความหวังของประเทศในวันข้างหน้า ย่อมได้ชื่อว่าเป็นครูที่ดี มีอุดมการณ์ มีความภาคภูมิใจที่ได้ทำหน้าที่อันทรงเกียรติ ทรงศักดิ์ศรี และมีความสุขในชีวิต
ครูควรปฏิบัติตามคำสอนของพระอาจารย์ชาวญี่ปุ่น ชื่อ มิตซูโอะ คเวสโก ที่ได้เสนอความคิดไว้ว่า ทุกคนควรพยายามรักษาไว้ซึ่งความคิดดี คิดถูก ไม่ให้มีคำว่าทุกข์ ไม่สบายใจ ไม่คิดเบียดเบียนตนเองและผู้อื่นเพราะชีวิตไม่ได้วัดกันที่เปลือกนอก หน้าตา เครื่องนุ่งห่ม หรือตำแหน่งยศศักดิ์ แต่วัดกันที่ความดีงามภายในจิตใจ
หากท่านเป็นครูผู้ประพฤติปฏิบัติได้ตามหลักการที่เสนอแนะมา เชื่อแน่ว่าท่านจะเป็นครูที่มีความสุข พบความสงบ ปราศจากความทุกข์ในการดำเนินวิถีชีวิต และเป็นครูที่มีอุดมการณ์ความเป็นครู
หากอุดมการณ์หมายถึงจินตนาการที่เป็นมาตรฐานแห่งความดีงาม เป็นเป้าหมายของชีวิตอันสูงส่งที่มนุษย์พยายามไปให้ถึง ทหารคงมีอุดมการณ์เพื่อปกป้องผืนแผ่นดินไทยไม่ให้ใครมารุกราน ตำรวจคงมีอุดมการณ์เพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยให้กับประชาชน ชาวนาอาจมีอุดมการณ์ที่จะทำนา ปลูกข้าวเลี้ยงคน หมออาจมีอุดมการณ์เพื่อช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ รักษาคนเจ็บป่วยให้หาย สำหรับครูคงมีอุดมการณ์ที่จะอำนวยการเรียนรู้ที่สร้างสรรค์ สอนศิษย์ให้มีความรู้และเป็นคนดีของสังคม
ครูแต่ละคนอาจจะมีอุดมการณ์เริ่มแรกไม่เหมือนกัน บางคนได้รับแรงบันดาลใจตั้งแต่เยาว์วัย บ้างได้รับการปลูกฝังจากครอบครัว คนรอบข้างหรือสถาบันการศึกษา ส่วนผู้ที่ไม่เคยมีอุดมการณ์ความเป็นครูมาก่อนเลย ทว่าเมื่อมาประกอบอาชีพครู ก็ต้องพยายามสร้างอุดมการณ์ให้เกิดขึ้น เพราะครูไม่ใช่ผู้มีอาชีพรับจ้างสอนหนังสือ มิได้หวังเพียงรายได้เป็นเงินตอบแทนเท่านั้น แต่ครูเป็นอาชีพที่มีเกียรติ มีศักดิ์ศรี ที่จะต้องดำรงรักษาไว้ให้สมกับที่ผู้คนยกย่องสรรเสริญ
ครูควรยึดอุดมการณ์ตามหลักการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานอันเป็นการจัดการศึกษาเพื่อปวงชน ซึ่งมีหลักการจัดการ ดังนี้
1. พัฒนาผู้เรียนอย่างครบถ้วนทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา คุณธรรมและความรู้
2. จัดการศึกษาเพื่อความเป็นไทย ส่งเสริมความเป็นเอกภาพของคนในชาติ
3.หลักแห่งความเสมอภาค เปิดโอกาสให้ทุกคนได้รับสิทธิเท่าเทียมกันในการรับการศึกษา
4. หลักการมีส่วนร่วม ให้ชุมชน และหน่วยงานอื่นเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา
5. หลักแห่งความสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2545 และนโยบายด้านการศึกษาของรัฐบาล
นอกจากครูต้องปฏิบัติตามหลักการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานแล้ว ยังควรปฏิบัติหน้าที่ด้วยความรับผิดชอบตามจรรยาบรรณครู ซึ่งประกอบด้วย
1. ครูต้องรักและเมตตาศิษย์ โดยให้ความเอาใจใส่ช่วยเหลือ ส่งเสริมให้กำลังใจในการศึกษาเล่าเรียนแก่ศิษย์โดยเสมอหน้า
2. ครูต้องอบรม สั่งสอน ฝึกฝน สร้างเสริมความรู้ ทักษะและนิสัยที่ถูกต้องดีงามให้แก่ศิษย์ อย่างเต็มความสามารถด้วยความบริสุทธิ์ใจ
3. ครูต้องประพฤติ ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ศิษย์ทั้งทางกาย วาจา และจิตใจ
4. ครูต้องไม่กระทำตนเป็นปฏิปักษ์ต่อความเจริญทางกาย สติปัญญา จิตใจ อารมณ์ และสังคมของศิษย์
5. ครูต้องไม่แสวงหาประโยชน์อันเป็นอามิสสินจ้างจากศิษย์ในการปฏิบัติหน้าที่ตามปกติ และไม่ใช้ศิษย์กระทำการใดๆ อันเป็นการหาประโยชน์ให้แก่ตนโดยมิชอบ
6. ครูย่อมพัฒนาตนเองทั้งในด้านวิชาชีพ ด้านบุคลิกภาพและวิสัยทัศน์ ให้ทันต่อการพัฒนาทางวิชาการ เศรษฐกิจ สังคมและการเมืองอยู่เสมอ
7. ครูย่อมรักและศรัทธาในวิชาชีพครู และเป็นสมาชิกที่ดีขององค์กรวิชาชีพครู
8. ครูพึงช่วยเหลือเกื้อกูลครูและชุมชนในทางสร้างสรรค์
9. ครูพึงประพฤติ ปฏิบัติตน เป็นผู้นำในการอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทย
จรรยาบรรณครูสามารถปฏิบัติได้ด้วยความตั้งใจมั่น มีปณิธานแน่วแน่ที่จะทำตามอุดมการณ์ความเป็นครู ซึ่งต้องให้กาลเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์คุณค่าของความเป็นครู และเพื่อให้อุดมการณ์ความเป็นครูมีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น ครูควรนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต ซึ่งประกอบด้วย
1. ความพอประมาณ หมายถึง ไม่มากไม่น้อยไป
2. ความมีเหตุผล หมายถึง จะทำอะไรต้องมีเหตุผลในการดำเนินการ
3. ความมีภูมิคุ้มกันในตัว หมายถึงไม่ทำอะไรให้ตัวเองเดือดร้อน
ผู้เขียนเป็นคนหนึ่งที่น้อมนำเอาหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต นับตั้งแต่เรียนจบจากวิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา เข้ารับราชการเป็นครูเมื่อ พ.ศ. 2529 ในตำแหน่งอาจารย์ 1 ระดับ 3 ขณะนั้นได้รับเงินเดือน เดือนละ 2,765 บาท และค่าครองชีพ 200 บาท รวมเป็น 2,965 บาท ซึ่งเป็นเงินเดือนที่ไม่มากนัก แต่ก็ใช้จ่ายอย่างพอประมาณ มีเหตุผลในการใช้เงิน กล่าวคือไม่ใช้จ่ายในทางอบายมุข ไม่ดื่มสุรา ไม่เล่นการพนัน ทำให้ไม่เคยได้รับความเดือดร้อนจากการใช้จ่ายเงินเลย พอมีพอกินตามอัตภาพ และคิดว่าแม้นวันเวลาจะผ่าน แต่อุดมการณ์ความเป็นครูของผู้เขียนไม่เคยเปลี่ยนแปลง
สำหรับเพื่อนๆครูหลายคนที่เริ่มท้อแท้ หมดหวัง ลืมอุดมการณ์ รอวันละจากหน้าที่ครูไปประกอบอาชีพอื่น หรือเบื่อหน่ายกับการสอน อาจรู้สึกว่าไม่ได้รับความเป็นธรรมในการพิจารณาความดีความชอบ แต่ในฐานะที่เรา เป็นครูมืออาชีพ มิใช่เพียงผู้มาประกอบอาชีพครู จึงควรรู้จักสร้างกำลังใจให้กับตัวเองว่า ที่ทำงานสอนหนังสือ อำนวยการสอนให้กับนักเรียนทุกวันนี้ก็เพื่อให้ศิษย์ได้ดี มีอนาคตก้าวหน้า ไม่ใช่ทำเพื่อตัวเองเท่านั้น อีกประการหนึ่งหากครูมิได้ทำผิดวินัย ผิดจรรยาบรรณครู ย่อมได้รับการพิจารณาขึ้นเงินเดือนทุกปี ยิ่งถ้านำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาใช้ด้วยแล้ว ย่อมได้รับผลในทางที่เป็นสุข ร่วมเย็น มีความก้าวหน้าในการประกอบอาชีพไปตามลำดับ
ความสุขของครูเกิดจากการทำตัวเอง หากครูเชื่อมั่นในหลักพระพุทธศาสนาที่ว่าทำดีย่อมได้ดี ทำชั่วย่อมได้ชั่ว ตั้งใจอบรมสั่งสอนศิษย์ให้เป็นคนดี คนเก่ง มีความรอบรู้ มีคุณธรรม เป็นความหวังของประเทศในวันข้างหน้า ย่อมได้ชื่อว่าเป็นครูที่ดี มีอุดมการณ์ มีความภาคภูมิใจที่ได้ทำหน้าที่อันทรงเกียรติ ทรงศักดิ์ศรี และมีความสุขในชีวิต
ครูควรปฏิบัติตามคำสอนของพระอาจารย์ชาวญี่ปุ่น ชื่อ มิตซูโอะ คเวสโก ที่ได้เสนอความคิดไว้ว่า ทุกคนควรพยายามรักษาไว้ซึ่งความคิดดี คิดถูก ไม่ให้มีคำว่าทุกข์ ไม่สบายใจ ไม่คิดเบียดเบียนตนเองและผู้อื่นเพราะชีวิตไม่ได้วัดกันที่เปลือกนอก หน้าตา เครื่องนุ่งห่ม หรือตำแหน่งยศศักดิ์ แต่วัดกันที่ความดีงามภายในจิตใจ
หากท่านเป็นครูผู้ประพฤติปฏิบัติได้ตามหลักการที่เสนอแนะมา เชื่อแน่ว่าท่านจะเป็นครูที่มีความสุข พบความสงบ ปราศจากความทุกข์ในการดำเนินวิถีชีวิต และเป็นครูที่มีอุดมการณ์ความเป็นครู
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น